Kategorie zagrożenia ludzi (ZL)
Co to jest kategoria zagrożenia ludzi?
Bezpieczeństwo pożarowe budynków to jeden z najważniejszych aspektów ich projektowania i eksploatacji. Kategorie zagrożenia ludzi określają poziom ryzyka w danym obiekcie oraz wpływają na wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej. Każda kategoria wiąże się z określonymi warunkami technicznymi, które mają na celu ochronę zdrowia i życia użytkowników budynku.
Kategorie zagrożenia ludzi – podstawa prawna
Zgodnie z § 209 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, budynki oraz ich części, stanowiące odrębne strefy pożarowe, dzieli się na pięć grup. Ten podział jest niezbędny do określenia szczegółowych wymagań dotyczących materiałów budowlanych, systemów przeciwpożarowych oraz metod ewakuacji w razie zagrożenia pożarowego. Każda z tych grup charakteryzuje się innymi wymaganiami dotyczącymi zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Jakie są kategorie zagrożenia ludzi ZL?
Budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej (ZL) są klasyfikowane w pięciu kategoriach:
- ZL I – obejmuje obiekty użyteczności publicznej, które posiadają wydzielone pomieszczenia i mogą jednocześnie pomieścić ponad 50 osób niebędących stałymi użytkownikami, czyli np. pracownikami. Wyjątek stanowią budynki przeznaczone dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się.
Przykłady takich obiektów to galerie handlowe, kina, teatry oraz szkoły, jeśli posiadają sale mieszczące więcej niż 50 osób. - ZL II – to budynki użyteczności publicznej dostosowane do użytkowania przez osoby mające trudności w poruszaniu się. Korzystają z nich m.in. osoby niepełnosprawne, dzieci oraz pacjenci.
Do tej grupy zaliczają się żłobki, przedszkola, domy opieki, szpitale czy hospicja. - ZL III – obejmuje wszelkie inne budynki użyteczności publicznej, które nie pasują do kategorii ZL I ani ZL II.
Przykładowo, mogą to być mniejsze sklepy, apteki, biura, banki czy restauracje. - ZL IV – ta grupa obejmuje budynki mieszkalne, zarówno jedno-, jak i wielorodzinne, czyli domy jednorodzinne oraz bloki mieszkalne.
- ZL V – do tej kategorii należą obiekty, które nie wpisują się w żadną z powyższych grup, np. hotele i pensjonaty.
Czy obiekt może posiadać kilka kategorii zagrożenia ludzi?
Tak, budynek lub jego część stanowiąca odrębną strefę pożarową może być zaliczona do jednej lub więcej kategorii ZL lub PM, co można osiągnąć m.in. poprzez zastosowanie ściany oddzielenia przeciwpożarowego. Przykładem takiego rozwiązania jest blok mieszkalny z lokalem usługowym (np. sklepem, fryzjerem) na parterze. W takim przypadku każda ze stref pożarowych (ZL III + ZL IV) powinna spełniać wymagania określone dla swojej kategorii, co oznacza konieczność zastosowania odpowiednich środków ochrony przeciwpożarowej dostosowanych do specyfiki użytkowania danej części budynku.
Podział budynków na inne kategorie przeciwpożarowe
Poza kategoriami zagrożenia ludzi ZL, wyróżnia się także:
- Budynki produkcyjne i magazynowe (PM) – obejmują one obiekty przemysłowe, hale produkcyjne, magazyny oraz budynki o podobnym przeznaczeniu, w tym garaże, hydrofornie, kotłownie, stacje transformatorowe. W tego typu budynkach kluczowe znaczenie mają systemy automatycznego wykrywania pożaru oraz specjalistyczne urządzenia gaśnicze.
- Budynki inwentarskie (IN) – przeznaczone do hodowli zwierząt, np. stajnie, chlewnie, obory. Przepisy dotyczące budynków IN obejmują także stodoły, magazyny płodów rolnych i budynki gospodarcze o określonej kubaturze. W takich budynkach kluczowe jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się ognia oraz odpowiednie przechowywanie materiałów łatwopalnych.
Dlaczego klasyfikacja budynków ma znaczenie?
Podział budynków na kategorie pożarowe jest kluczowy dla określenia odpowiednich wymagań technicznych, takich jak:
- Minimalna odporność ogniowa elementów konstrukcyjnych,
- Wymogi dotyczące ewakuacji i dróg ewakuacyjnych,
- Rodzaj materiałów budowlanych stosowanych w danym budynku,
- Systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych, np. hydranty, system sygnalizacji pożarowej,
Podsumowanie
Znajomość podziału budynków na kategorie pożarowe pozwala lepiej zrozumieć wymagania dotyczące ich ochrony przeciwpożarowej. Właściwe zastosowanie tych regulacji jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców, pracowników i użytkowników budynków. Świadomość ryzyka pożarowego oraz stosowanie się do przepisów może znacząco ograniczyć skutki potencjalnych zagrożeń.
Jeśli jesteś w trakcie budowy lub modernizacji budynku i chcesz upewnić się, że spełnia on normy PPOŻ, skontaktuj się z ekspertem ds. ochrony przeciwpożarowej. Prawidłowe dostosowanie budynku do przepisów może uratować życie i zminimalizować straty w przypadku wystąpienia pożaru.
