Czujki autonomiczne – nowe wymagania prawne
22 listopada 2024 r., podczas obchodów Europejskiego Dnia Czujki Dymu w Akademii Pożarniczej w Warszawie, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Siemoniak ogłosił podpisanie kluczowego rozporządzenia zmieniającego przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej. Nowe regulacje wprowadzają obowiązek montażu autonomicznych czujek dymu i tlenku węgla (czadu) w budynkach mieszkalnych oraz użytkowych. Celem tych zmian jest zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców Polski oraz ograniczenie tragicznych skutków pożarów i zatruć tlenkiem węgla.
Co to są czujki autonomiczne?
Autonomiczne czujki dymu i tlenku węgla to urządzenia wyposażone w wewnętrzne źródło zasilania, które wykrywają zagrożenie w postaci dymu lub obecności tlenku węgla. Są niezależne od zewnętrznych systemów alarmowych i nie wymagają skomplikowanej instalacji. Ich zalety obejmują:
- Niska cena – autonomiczne czujki są stosunkowo tanie, co czyni je dostępnym rozwiązaniem dla każdego gospodarstwa domowego.
- Natychmiastową reakcję – sygnalizują zagrożenie dźwiękiem oraz światłem.
- Niezależność – działają nawet w przypadku awarii zasilania sieciowego.
Dlaczego zmieniono przepisy?
Zmiany w przepisach wynikają z potrzeby poprawy bezpieczeństwa w polskich budynkach mieszkalnych i użytkowych. Według danych zawartych w uzasadnieniu nowelizacji rozporządzenia MSWiA z dnia 21 listopada 2024 r.:
- Rocznie w pożarach budynków ginie średnio 455 osób, z czego 80% to ofiary pożarów mieszkań.
- Tragiczne zdarzenia najczęściej mają miejsce w sezonie grzewczym i w porze nocnej.
- Wydarzenia związane z emisją tlenku węgla każdego roku skutkują kilkudziesięcioma zgonami i tysiącami osób poszkodowanych.
Wprowadzenie czujek autonomicznych ma umożliwić wczesne wykrycie zagrożeń i poprawić skuteczność ewakuacji, szczególnie w porze nocnej, kiedy mieszkańcy są najbardziej narażeni.
Nowe wymagania – gdzie należy instalować czujki?
Rozporządzenie szczegółowo określa miejsca i okoliczności, w których montaż czujek jest obowiązkowy:
W budynkach nowych
- Czujki dymu:
- W każdym lokalu mieszkalnym należy zamontować co najmniej jedną autonomiczną czujkę dymu zgodną z normą PN-EN 14604.
- Pomieszczenia hotelowe oraz jednostki mieszkalne świadczące usługi noclegowe również muszą być wyposażone w takie urządzenia.
- Czujki tlenku węgla:
- W pomieszczeniach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, wymagane jest zainstalowanie autonomicznej czujki tlenku węgla zgodnej z normą PN-EN 50291-1.
- Wyjątek stanowią urządzenia z zamkniętą komorą spalania oraz kuchenki gazowe przeznaczone wyłącznie do przygotowywania posiłków.
W budynkach istniejących
- Budynki mieszkalne:
- Lokale użytkowane jako mieszkalne przed wejściem w życie rozporządzenia muszą być wyposażone w autonomiczne czujki dymu do 1 stycznia 2030 r.
- Pomieszczenia z procesem spalania (nie uwzględniając z zamkniętą komorą spalania):
- Pomieszczenia w istniejących budynkach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, muszą być wyposażone w czujki tlenku węgla do 1 stycznia 2030 r.
- Hotele i obiekty noclegowe:
- Jednostki mieszkalne świadczące usługi hotelarskie oraz pomieszczenia w budynkach użytkowych, w których odbywa się proces spalania (nie uwzględniając z zamkniętą komorą spalania), muszą zostać wyposażone w odpowiednie czujki do 30 czerwca 2026 r.
Przepisy dotyczące konserwacji i eksploatacji
Rozporządzenie kładzie nacisk na prawidłowe użytkowanie czujek. Muszą być one konserwowane zgodnie z instrukcjami producenta, a ich skuteczność powinna być regularnie weryfikowana przez właścicieli nieruchomości.
Czujki dymu i czadu – dlaczego są tak ważne?
Autonomiczne czujki to urządzenia, które potrafią samodzielnie wykryć zagrożenie i ostrzec o nim użytkowników, zanim sytuacja stanie się krytyczna. Dzięki ich zastosowaniu:
- Można zredukować liczbę ofiar o 15-30%, jak pokazują doświadczenia krajów UE.
- Urządzenia skutecznie ostrzegają przed pożarem lub obecnością tlenku węgla, co daje czas na ewakuację.
Podsumowanie
Nowe przepisy MSWiA to krok milowy w poprawie bezpieczeństwa pożarowego w Polsce. Wprowadzenie obowiązku instalacji czujek dymu i czadu oraz oznakowania miejsc oddzielenia przeciwpożarowego to inwestycja w życie i zdrowie mieszkańców.
